Bor Madeni Neden Önemli?
Bor madeni ne işe yarar, hangi alanlarda kullanılır, kullanıldığı sektörler, sanayiler ve iş alanları nelerdir? Bor madeni dünyada hangi ülkelerde ne kadar var? Türkiye’de hangi şehirlerde bulunuyor? Bor madeni hakkında bilgiler sunuyoruz…
Bor madeni ısıya karşı son derece dayanıklı ve çok sert bir yapıdadır. Periyodik tablodaki simgesi B olan bor tarihte ilk kez milattan önce 2500 yılında Tibet’te kullanılmıştır. Ardından altın ve gümüş işçiliği için Hititler ile Sümerler boru kullanmış, Araplar ilaç yaparken, Romalılar cam yaparken ve Antik Yunanlar temizlik yaparken bor madeninden faydalanmışlardır.
Borun erime ısısı 2300 santigrat derecedir ve kaynama noktası 2500 santigrat derecedir. Bor madeninin doğada aşağı yukarı 230 civarında farklı türü mevcuttur. Bu türler serbest halde bulunmaz, daha çok tuz biçiminde yada başka elementler ile bileşik halinde bulunmaktadır.
Bor madeni açısından en zengin ülkeler Rusya, Abd ve Türkiye’dir. Ama en çok ülkemizde vardır.
Kullanım alanı olarak ise ordudan bilgisayarlara, inşaattan arabalara değin toplam 400 den fazla alanda yararlanılır.
Şuan için dünyadaki tüm bor madenlerinin yüzde 72’si Türkiye’de bulunuyor ama üretimi ve ihracatı çok yetersiz olduğu için henüz ekonomik açıdan beklenen katkıyı sunmaktan çok uzak.
Ülkemizdeki en zengin bor yataklarıysa başta Balıkesir ve Kütahya, sonrasında ise Bursa ve Eskişehir illerinde yer almaktadır. Yine bu illerimizde bor madenini işleyen tesisler yapılmıştır.
Kırka (Eskişehir) Bor İşletmeleri : Yılda 800.000 ton üretme kapasitesi bulunmaktadır. Üstelik dünyadaki en büyük bor yatağı unvanına sahiptir.
Emet (Kütahya) Bor İşletmeleri : Yılda 500.000 ton üretme kapasitesi bulunmaktadır.
Bigadiç (Balıkesir) Bor İşletmeleri : Yılda 200.000 üretme kapasitesi bulunmaktadır.
Kestelek (Kütahya) Bor İşletmeleri : Yılda 100.000 üretme kapasitesi bulunmaktadır.
Tahminen bundan 40 sene sonra dünyada bor rezervi olan tek ülke Türkiye olacak ve dolayısıyla çok daha popüler bir hale gelecektir. Bundan dolayı bor minerali bizim açımızdan stratejik bir öneme sahiptir.
ABD’de bor minerali askeriye ve uzay çalışmaları için kullanılır. Ülkemizde ise sabun ve deterjan üretiminde kullanılmaktadır.
Bazı uzmanlara göre bor madeni gereğinden fazla abartılmıştır. Fakat bu yorumlar hatlıdır çünkü bugün bor madenleri yeryüzündeki pek çok doğal kaynaktan daha fazla kullanım alanına sahiptir ve bu açıdan çok daha büyük bir öneme sahiptir.
Bor madeni petrolün kullanıldığı tüm alanlarda kullanılır. Buna ek olarak bilgisayarlarda ve askeri amaçlar için kullanılmaktadır. Ayrıca uzay araçları ve uçaklarda yaygın bir şekilde kullanılır çünkü sürtünmeye karşı çok dayanıklı ve ısıya karşı çok dayanıklı bir yapıdadır.
Bor Madeni Nerelerde Hangi Alanlarda Kullanılır?
- Cam Sanayide Bor Madeninin Kullanım Alanları: Borosilikat Camları, İzolazyon Cam Elyafı, Tekstil Cam Elyafı, Optik Lifler, Cam Seramikleri, Şişe ve Diğer Düz Camlar
- Seramik Sanayide Bor Madeninin Kullanım Alanları: Emaye, Sır,Sırça, Porselen Boyaları
- Nükleer Sanayide Bor Madeninin Kullanım Alanları: Reaktör Kontrol Çubukları, Nükleer Kazalarda Güvenlik Amaçlı ve Nükleer Atık Depolayıcı olarak, Uzay ve Havacılık Sanayi: Sürtünmeye-Aşınmaya ve Isıya Dayanıklı Malzemeler, Roket Yakıtı katkı malzemeleri
- Askeri & Zırhlı Araçlar Sanayide Bor Madeninin Kullanım Alanları: Zırh Plakalar , kompozit malzemeler.
- Elektronik-Elektrik ve Bilgisayarda Bor Madeninin Kullanım Alanları: Bilgisayarların Mikro chiplerinde, CD-Sürücülerinde, Bilgisayar Ağlarında; Isıya-Aşınmaya Dayanıklı Fiber Optik Kablolar, Yarı İletkenler, Vakum Tüpler, Dialetrik Malzemeler, Elektrik Kondansatörleri, Gecikmeli Sigortalar.
- İletişim Araçlarında Bor Madeninin Kullanım Alanları: Cep Telefonları, Modemler, Televizyonlar .
- İnşaat-Çimento Sektöründe Bor Madeninin Kullanım Alanları: Mukavemet Artırıcı ve İzolasyon Amaçlı olarak
- Metalurjide Bor Madeninin Kullanım Alanları: Paslanmaz ve Alaşımlı Çelik, Sürtünmeye-Aşınmaya Karşı Dayanıklı Malzemeler, Metalurjik Flaks, Refrakterler, Briket Malzemeleri, Lehimleme, Döküm Malzemelerinde Katkı Maddesi olarak, Kesiciler, Aşındırıcılar
- Enerji Sektöründe Bor Madeninin Kullanım Alanları: Hidrojen taşıyıcı,Güneş Enerjisinin Depolanması, Güneş Pillerinde Koruyucu olarak,
- Otomobil Sanayide Bor Madeninin Kullanım Alanları: Hava Yastıklarında, Hidroliklerde, Plastik Aksamda, Yağlarda ve Metal Aksamlarda, Isı ve Ses Yalıtımı Sağlamak Amacıyla, Antifrizler
- Tekstil Sektörü Bor Madeninin Kullanım Alanları: Isıya Dayanıklı Kumaşlar, Yanmayı Geciktirici ve Önleyici Selülozik Malzemeler, İzolasyon Malzemeleri, Tekstil Boyaları Deri Renklendiricileri, Suni İpek Parlatma Malzemeleri,
- İlaç ve Kozmetik Sanayide Bor Madeninin Kullanım Alanları: Dezenfekte Ediciler, Antiseptikler, Diş Macunları,
- Tıpta Bor Madeninin Kullanım Alanları: Osteoporoz Tedavilerinde, Alerjik Hastalıklarda, Psikiyatride, Kemik Gelişiminde ve Artiritte, Menopoz Tedavisinde, Beyin Kanserlerinin Tedavisinde
- Kimya Sanayide Bor Madeninin Kullanım Alanları: Bazı Kimyasalların İndirgenmesi, Elektrolitik İşlemler, Flotasyon İlaçları, Banyo Çözeltileri, Katalistler, Atık Temizleme Amaçlı olarak, Petrol Boyaları, Yanmayan ve Erimeyen Boyalar, Tekstil Boyaları
- Temizleme ve Beyazlatma Sanayide Bor Madeninin Kullanım Alanları: Toz Deterjanlar, Toz Beyazlatıcılar, Parlatıcılar
- Tarım Sektöründe Bor Madeninin Kullanım Alanları : Gübreler, Böcek-Bitki Öldürücüler,
- Kağıt Sanayide Bor Madeninin Kullanım Alanları: Beyazlatıcı Olarak
- Koruyucu Sekötürnde Bor Madeninin Kullanım Alanları: Ahşap Malzemeler ve Ağaçlarda Koruyucu olarak, Boya ve Vernik Kurutucularında