Anadolu Selçuklu Devletini Kim Kurdu

Büyük Selçuklu  Devletinin  Sultanı Alp Aslan 1071 yılında Malazgirt savaşını kazanması  Türklerin ve Anadolu’nun geleceğinde yeni bir devir oluşturmuştur.Bu savaşdan uzun yıllar öncesinde de Türkler Anadolu topraklarına öncü akınlar yapmışlar  özellikle Doğu Anadolu’yu devamlı denebilecek derecede  hakimiyetleri altına  almışlardır.

Hatta Anadolu’nun içlerine kadar ilerlemişler Konya’ya kadar uzanarak Bizans İmparatorluğunun hem gücünü test etmişler  hemde Anadolu’yu tanımışlardır.Fakat Malazgirt Zaferi ile  Türkler Bizans İmparatorluğunu askeri açıdan tamemen ezerek Türklerin Anadolu’ya kesin yerleşmesini temin etmiştir.

1071 yılındaki Malazgirt Zaferinden sonra Anadolu’da  üç küçük Türk Devletciği teşekkül etmiştir,bu devletcikleri kuranlar Alp Aslan maiyetindeki emirleri ve komutanlarıdır.Alp Aslan onları Anadolu’da muayyen yerlerin fethine memur etmiş bu beylerde fethettikleri topraklarda büyük sultana bağlı olarak devletler kurmuşlardır. Bunlar;

-Erzurum  ve çevresinde ‘’Saltuklar’’,

-Erzincan etrafında ‘’Mengüçler’’,

-Sivas ve çevresinde  ‘’Danişmendlieler’’ dir.

Bir-bir buçuk asır devam eden  ve Anadolu’nun imari ile kültürünün yükselmesinde önemli hizmetler  yapan  bu devletler  bir bakıma Anadolu’da ilk Selçuklu feodalitesi sayılabilir.

Bu devletciklere(beyliklere) Anadolu’nun kumandalığı verilen ve Anadolu(Türkiye) Selçuklu Devletini kuran Kutalmışoğlu Süleymanşah son vermiştir.

Kutalmışoğlu Süleymanşah’ın Anadolu Selçuklu Devletini Kurması

Büyük Selçuklu Hükümdarı Alp Aslan  kendine isyan eden kardeşi Kutalmış’ı bertarf ettikten ve kardeşinin savaş meydanında ölmesinden sonra  yeğeni olan Kutalmış’ın oğlu olan Süleymanşah’ı Fırat Irmağı boylarında Urfa ve Birecik mıntakasına ikamet ve fetihle görevlendirdi.(Süleymanşah’ın tarih sahnesine ilk defa Güney-doğa bölgesinde çıktığı görülür)

Süleymanşah bu bölgeye daha önce yerleşmiş olan  Türkmen boyları üzerinde yavaş yavaş otoritesinide tesis etmiştir.

Alpaslan’ın ölümü üzerine yerine geçen Melikşah; Süleymanşah’a Bizanslılar’la harbe ve Kızılırmak ötesindeki bölgelerin fethine memur etti. Bu görevle birlikte Anadolu’daki bütün Türkemn kuvvetlerinin kumandanlığını da ona verdir.

Süleymanşah, Orta Anadolu üzerinden daha önce Selçuklu akıncılarının harekette bulunudukları Marmara Denizi yönüne hareketle 1075 yılında İstanbul’un hemen yanıbaşında  büyük ve tarihi bir kent olan ,sağlam surlarla korunan İznik’i fethetti. Bu şehri kurmayı düşündüğü Türkiye Selçuklu Devletinin başkenti ilan etti.

Bunun üzerine Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah, kendisine ‘’Türkiye Selçuklu Devleti Hükümdarı’’ fermanını(menşur), Bağdat Abbasi halifesi  Kaim Biemrillah’da hil’at(özel giysi) ve ferman ile birlikte ‘’ Nasıruddevle,Ebulfevaris ve Rüknüddin’’ unvan ve lakaplarını göndermiştir.

Süleymanşah  fetih sınırlarını Marmara, Karadeniz ve Akdeniz yörelerine doğru genişletmiştir.Bursa ve çevresi,bütün Kocaeli yarımadasına hakim olarak Üsküdar ve Kadıköy’e kadar ilerlemiştir.Hatta Bizans’ın Anadolu kıyısında gümrük daireleri kurarak boğazdan gelip-geçen gemilerden vergi almış,istanbul Boğazı Selçuklu-Bizans sınırı olmuştur.

Süleymanşah’ın başarılı fetihleri sonucunda  özellikle 1080 yılında Azerbaycan’dan kalabalık Türk kitleleri  Anadoluya akmaya başlamıştır. Böylece Anadolu’da Türk nüfusu süratle artmıştır.Ayrıca Bizans’lı büyük toprak sahiblerinin yanında çalışan ve tutsak muamelesi gören Bizans köylüleri,uygulanan miri toprak rejimi sayesinde  Selçuklu yönetiminde hem özgür olmuşlar hemde toprak sahibi olmuşlardır.

Süleymanşah Selçuklu Prensleri  arasında sık sık meydana gelen kavgalara müdahil olunca Suriye Selçuklu Hükümdarı Tutuş ile yaptığı savaşta mağlup olmuş ve savaş meydanında ölmüştür.

Savaş meydanında Süleymanşah’ın bedeni almış olduğu yaralardan tanınamayıp bulunamayınca  TUTUŞ kendisi aramış ve bir bedenin yanında ağlamaya başlamıştır, sorulunca ‘’evet bu Süleymandır‘’ demiştir.Nasıl tanıdığı sorulunca ‘’ayaklarının büyüklüğünden’’demiştir ve şu cümleyi kurduğu ‘’Böyle büyük ayaklar ancak al-i Selçukluda bulunur’’ dediği rivayet edilir.

Süleymanşahın kurduğu Türkiye Selçuklu Devletinin, kendi adına özel para bastırıp,hutbe okuttuğu hususunun tesbit edilememesi sebebi ile hukiki bakımdan Büyük Selçuklu İmaparatorluğuna tabi bir devlet olduğu görünmektedir. Ayrıca Süleymanşa’ın İslam kaynaklarında belirtildiği üzere, her vesileyle Sultan Melikşah’atabi olduğu hususunda,açık ve kesin kayıtlar yer almaktadır.

Anadolu Selçuklu Devleti  1077-1307 yılları arasında hüküm sürmüştür.

Anadolu Selçuklu Devletinin son bulmasından sonra Osmanlı Beyliği ön plana çıkacak ve büyük bir imparatorluk olacaktır.