Anemi (Kansızlık) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Kanın çeşitli sebeplerle dokulara yeterli oksijeni taşıyamamasına anemi denir. Anemi birçok farklı sebep nedeniyle ortaya çıkabilir, kısa süreli veya uzun süreli olabilir. Bazı anemiler hafiftir ve kişi farketmeyebilir, ancak aneminin bazı formları çok şiddetli seyredebilir.

Anemi belirtileri nelerdir?

Anemi belirtileri, aneminin sebebine göre değişkenlik gösterebilir. Ancak çoğu anemide ortak olan semptomlar şunlardır:

• Yorgunluk
• Soluk cilt rengi
• Hızlı veya düzensiz kalp ritmi
• Nefes darlığı
• Baş dönmesi
• Soğuk el ve ayaklar
• Baş ağrısı

Anemi başlangıçta genellikle hafiftir ve pek belirti vermez. Ancak anemi kötüleştikçe belirtilerin şiddeti de artar.

Anemi nedenleri

Anemi kan hücrelerinin sayısının az olmasından veya yeterli oksijen taşımasını engelleyen yapısal bozukluklardan kaynaklanabilir. Oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin az sayıda olmasına yol açan sebepler şunlardır:

• Kırmızı kan hücrelerinin yapımındaki bozukluklar
• Kanama
• Kırmızı kan hücrelerinin yok edilmesi

Kırmızı kan hücreleri ne yapar?

Vücudumuzda üç çeşit kan hücresi bulunur. Beyaz kan hücreleri (akyuvarlar)enfeksiyonlarla savaşır, trombositler kanın pıhtılaşmasını sağlar, kırmızı kan hücreleri (alyuvarlar) de dokuların ihtiyacı olan oksijeni taşır.

Kırmızı kan hücreleri hemoglobin adı verilen, demirden zengin, kanın rengini veren bir madde içerir. Hemoglobin kanda oksijenin taşınmasını sağlayan ana maddedir. Akciğerden aldığı oksijeni dokulara götürürken, dokulardan gelen karbondioksitin de akciğerlerden dışarı verilmesini sağlar.

Kan hücrelerinin büyük çoğunluğu kemik iliğinde üretilmektedir. Hemoglobin ve kırmızı kan hücrelerini üretebilmek için vücudumuzun demir, B12 vitamini, folat ve bazı diğer besinlere ihtiyacı vardır.

Aneminin sebepleri nelerdir?

Aneminin en sık görülen tipleri ve sebepleri şunlardır:

• Demir eksikliği anemisi: Demir eksikliği anemisi, adından da anlaşılacağı gibi vücuttaki demirin yetersiz olmasından kaynaklanır. Kemik iliğinde hemoglobin yapılabilmesi için demire ihtiyaç vardır. Gereken miktarda demir yoksa, kırmızı kan hücreleri için yeterince hemoglobin üretilemez.
• Vitamin eksikliği anemileri: Demire ek olarak, vücudumuz kan hücreleri üretmek için B12 vitamini ve folata da gereksinim duyar. B12 vitamini eksikliği anemisi de çok sık görülen ve ciddi seyredebilen bir anemi türüdür.
• Kronik hastalık anemisi: Kanser, AIDS, romatoid artrit (romatizma), Crohn hastalığı gibi bazı kronik hastalıklar da anemiye sebep olabilir. Bu hastalıklar vücutta kan hücresi yapımını azaltabilirler. Böbrek yetmezliği de anemiye yol açan başka bir hastalıktır.
• Aplastik anemi: Çok nadir görülen fakat hayatı tehdit eden bir anemi olan aplastik anemi, kemik iliğinin kan hücresi yapma yeteneğinin azalması nedeni ile ortaya çıkar. Otoimmün hastalıklar, ilaçlar veya enfeksiyonlar aplastik anemiye sebep olabilirler.
• Kemik iliği hastalıkları ile ilişkili anemi: Lösemi ve myelodisplaziler gibi çeşitli hastalıklar kemik iliğinde kan hücresi yapımını etkileyerek anemiye sebep olabilirler. Bu kanserlerin ve kanser benzeri bozuklukların etkileri hafiften ağıra değişkenlik gösterebilir. Bazı durumlarda kan hücresi üretimi o kadar azalır ki artık hayatı tehdit etmeye başlar. Multiple myeloma, lenfoma gibi diğer myeloproliferatif hastalıklar da anemiye sebep olabilir.
• Hemolitik anemi: Kırmızı kan hücreleri eğer kemik iliğindeki yapımdan daha hızlı bir şekilde ölüyorsa, ortaya çıkan anemi türüne hemolitik anemi denir. Çeşitli kan hastalıkları hemolitik anemiye sebep olabilirler. Hemolitik anemiler kalıtsal olabilir veya kendiliğinden gelişebilir.
• Orak hücreli anemi: Bu kalıtsal ve zaman zaman ciddi seyreden anemi, hemoglobin molekülünün yapımındaki genetik bir bozukluktan kaynaklanır. Anormal hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinin şeklini bozar ve orak şeklini almasına neden olur. Hücrelerdeki bu şekil bozukluğu, alyuvarların erken ölümüne ve kronik anemiye neden olur.
• Diğer anemiler: Bunların haricinde talasemiler ve nadir görülen hemoglobin yapımındaki bozukluklardan kaynaklanan enmiler de vardır.