Menopoz Nedir – Erken Menopoz – Menopoz Tedavisi

Menopoz nedir?

Menopoz Nedir – Erken Menopoz – Menopoz Tedavisi. Menopoz, kadındaki yumurtalıklarda yumurta sayısının bitmesi olarak tarif edilebilir. Klinik olarak eğer kadın bir seneden fazla adet olmuyorsa artık ona “menopozda” diyebiliyoruz. Aslında menopozun tanımını bilimsel olarak yapacak olursak menepoz, “son görülen adet” demektir. Son görülen adetten sonraki döneme postmenopoz, yani menopoz sonrası dönem diyoruz. Bundan önceki döneme premenepoz yani, menopozdan önceki dönem diyoruz. Menopoz aslında son görülen adettir. Şunu bilmek gerekir ki, menopoz doğal bir durumdur. Ancak bu doğal durum son 200 yılda 20. yüzyılın başından itibaren ortaya çıkan ve insanlar tarafından tanınmaya başlanmış bir durumdur. Çünkü bunun öncesinde insan yaşı ortalaması 35-40 yaş civarındaydı ve menopozun ne olduğunu genellikle insanlar bilmiyordu. Bilimin ilerlemesiyle kadın yaşı ve yaşam süresi uzadıkça menepoz denilen durum ortaya çıktı. Günümüzde biliniyor ki menopoz yaş ortalaması yaklaşık olarak 50 yaş civarındadır. Ülkemizde de bu 47 yaş olarak kabul ediliyor. Menopozun ortaya çıkış yaşı toplumdan topluma değişebildiği gibi, bireyden bireye de değişebilir. Bunun için de bir takım genetik faktörler elbette vardır. Ancak çevresel faktörler de önemlidir ve bu çevresel faktörlerin içinde en önemlisi tabii ki sigaradır.

Yine aynı şekilde beslenme şekli, hayat tarzı, ve spor, bütün bunlar menopoz yaşının ortaya çıkışını etkilemektedir. Menopozun en önemli belirtisi adet olmama durumu yani artık vajinal bir kanama mevzubahis değildir. Eğer menopozdan sonra bir vajinal kanama ortaya çıkarsa bu incelenmesi gereken bir durumdur. Bunun yanında birtakım başka semptomlarda başka belirtilerde vardır.

Bunların içindeki en önemlisi elbette herkesin bildiği gibi ateş basması durumudur. Ateş basması, göğsün üst tarafında birdenbire ter boşanması, kemik erimesi çok önemli belirtilerinden biridir. Kalp hastalıkları riskinde de artma, şimdi burada artma dediğimiz zaman şunu bilmek lazım. Menopoz öncesindeki kalp hastalıkları riski erkeklerde kadınlara göre iki katı gibidir. Menopozdan sonra bu oran eşitlendi. Yani artıştan kastımız aslında erkeklerle aynı seviyeye geldi. Daha sonra birtakım ruhsal değişiklikler ortaya çıkabilmektedir. Bu daha çok alınganlık, depresyona eğilim ve hayattan zevk almama gibi durumlar ortaya çıkabiliyor. Bunlarda zaman içinde tabi belli bir dengeye geliyor.

Menopozda kemik erimesi nasıl tedavi edilir?

İnsan vücudunda kemik oluşumu dinamik bir süreç olarak ortaya çıkıyor. Bir yandan kemikler oluşurken bir yandan da yıkılıyor. Yani kemiklere bir yandan kalsiyum yapışıyor. Bir yandan da bu kemiklerden kalsiyum vücuda dolaşıma salınıyor.Yani bu şekilde bir dolaşım var. Menopoz sonrasında bu dolaşım kalsiyumun eksilmesi şeklinde yani kemiklere daha az yapışması şeklinde ortaya çıkıyor. Bu da vücuttaki eksilen hormonlara bağlı olarak görülüyor. Dolayısıyla menopoz sonrasında alınan kalsiyum miktarının ciddi olarak artırılması gerekiyor. Uzmanlara göre bu miktarın bir gram, bir buçuk grama kadar çıkması gerekiyor. Ancak bazı genetik olarak yatkın bireylerde sadece kalsiyum alınması da yeterli olmayabiliyor.

Bu durumlarda da kalsiyumun kemiğe yapışmasını kolaylaştıracak bir takım mevcut ilaçlar verilebiliyor. Şunun bilinmesinde fayda var. Menopoz sonrasında ki bu kemik kaybı en çok ilk iki senede olmaktadır. Dolayısıyla bu ilk iki senede tedaviye çok erken olarak başlamakda fayda var. Bunun içinde belli aralıklarla kemik ölçümü yaptırmak mümkün ve tavsiye edilmekte. Bugün bilimsel tavsiyelerimiz iki senede bir etkinlik ölçümünün yapılması ve eğer kemiklerde bir eksilme varsa ve kalsiyum miktarında bir eksilme varsa bunların erkenden tedavisinin başlamasıdır.

Erken menopoz neden olur?

Menepoz son adet olmaması durumu olarak tarif edilmektedir. Bu durum eğer 35 yaşından önce ortaya çıkıyorsa buna erken menopoz deniliyor. Erken menopozun sebepleri arasında sayabileceğimiz en önemli belki de tek sebep, genetik ve ailesel sebeplerdir. Yani bu kadınlar maalesef doğuştan belli bir düşük rezer yani düşük depo ile doğmakta, yumurtalıklarında az sayıda yumurta bulunmakta, bu yumurtaları her ay gördükleri adet de kaybederek belli bir süre sonra da tamamen bitirmektedirler ve bu eğer 35 yaşından önce ortaya çıkarsa buna erken menopoz diyoruz. Erken menopoz da bilmek gerekir ki eğer tamamen yumurtalar bitmişse artık geri dönüşü yoktur.

Bunu geri döndürmek ya da bi tedavir yapmak mümkün değildir. Burada tek yapılabilecek, menopozun belirtilerini tedavi etmek, yarattığı sıkıntıları ortadan kaldırmak için bir takım önlemler almak mümkündür. Bunun dışında herhangi bir tedavisi mümkün değildir. Şunu net olarak söylemek mümkün. Eğer erken menopoz gelişmişse bu geri dönülmez bir durumdur. Şu anki bilgilerimiz ışığında.

Menopoza girmeyi geciktirmek mümkün mü?

Bu soruya iki şekilde cevap verilebilir. Menopozu çabuklaştırmak mümkün mü ? evet. Menopozun daha erken gelmesine sebep olmak mümkün. Bu da düzensiz hayat şartları, düzensiz bir hayat yaşamak, sigara, alkol alımının fazla olması, işte kimyasal maddelerle çok haşır neşir olmak, yine aynı şekilde çok ölçülebilir bir şey olmasa da stres önemli bir faktör olarak ortaya çıkıyor. Bütün bu faktörlerden kaçınabilmek mümkün olursa, sigara özellikle sigara içilmemesi gibi menopozun gelişini bir miktar geciktirmek mümkün olabilmektedir. 2. olarak eğer hayat şartlarımızı düzenlersek yani çok düzenli bir hayat yaşarsak, iyi uyunursa, iyi beslenilirse, sigara, alkol, bir takım uyuşturucu gibi maddelerden kaçınılırsa menopozu bir miktar daha geciktirmek mümkün olabiliyor.

Ancak şunu bilmek gerekir ki menopozu çok fazla da öteye atmak mümkün değil. Çünkü menopoz sonuç olarak yumurtalıklardaki yumurta sayısının bitmesi yani doğuştan belli bir yumurtayla doğuyor kadınlar ve bu yumurtalar bitince de ortaya menopoz çıkıyor. Eğer bu yumurtaların tahrip olmasını hızlandıracak faktörler yoksa, elimizdeki malzemeyi maksimum kullanarak ancak mümkün olabiliyor. Fakat sonuç olarak menopoz yine de geliyor. Çünkü hayatın normal bölümlerinden bir tanesi.

Menopoz kadınlarda ne tür değişikliklere yol açar?

Menopoz sonrasında bu hormonların eksikliğine bağlı olarak kadın vücudunda bir takım değişiklikler ortaya çıkacaktır. Bunların tedbirlerini önceden bilerek almakta fayda vardır. Bunlar nedir ? Kalp hastalıkları riskinde artış, aynı şekilde kemik erime riskinde artış, ciltteki yaşlanma projesinde bir miktar hızlanma, yine aynı şekilde bazal metabolizmanın düşmesine bağlı olarak şişmanlamaya ve kilo almaya eğilim, bunun yanında da bir takım psikolojik problemler, depresyon, karamsarlık, alınganlık gibi problemler, bunların hepsini tabi ki tedavisi mümkün. Belirli aralıklarla kontrol ile bunların önlemlerini almak mümkün olabiliyor. Dolayısıyla menopoz sonrasında düzenli olarak doktor kontrolünü yaptırmak da fayda var.

Menopoza giren kadınlar ne tür psikolojik problemler yaşayabilir?

Menopoza giren kadınlar birtakım psikolojik problemler yaşayabiliyor. Bu problemler tabi depresyondan tutunda, karamsarlıktan alınganlığa kadar uzayabiliyor. Şunu bilmek gerekir ki menopozun algılanması toplumdan topluma değişebilmektedir. Bizim de içinde bulunduğumuz batı toplumlarında menopoz, daha çok bir kadının bitmesi olarak algılanıyor. Oysa kadınların bitmesi ile hiçbir alakası olmayan bir durum. Sadece yumurtalıkların fonksiyonu, evet artık çocuk yapmak mümkün değil ancak kadınlığın bittiği şeklinde bir algı yanlıştır. Şunu bilmek gerekir ki daha çok doğu toplumlarında örneğin Japonya’da, Çin’de, menopozun gelişi kadınlar arasında daha çok kurtulmak şeklinde algılanıyor ve kutlanacak bir olay olarak ortaya çıkıyor. Doğudan Batıya doğru geldikçe algıda bir negatif yönde bir değişim söz konusu. Oysa hayatında kadının değiştirmesi gereken hiçbir şey yok. Hayatın normal fizyolojik bir dönemi olarak algılanması gereken bir dönemden bahsediyoruz.

Menopozda hormon tedavisinin yan etkileri nelerdir?

Menopozun ortaya çıkmasıyla yumurtalıklardan artık hormon salgılanması için vücutta östrojen ve progesteron hormonu eksik kalıyor. Bunu dışarıdan bir takım östrojen ve progesteron hormonu vererek bu hormonları tamamlamak mümkün. Buna tamamlayıcı tedavi deniliyor. Bundan bir 10 sene öncesine kadar hemen hemen bütün kadınlara rutin olarak bu tedavi verilirken 2002 yılından itibaren bir takım çalışmalarda kadınlarda meme kanseri riskinde az miktarda da olsa bir bir artış söz konusu olduğu gözlemlendiği için bu tedavi artık rutin olarak bütün kadınlara verilmiyor. Ancak bu çalışmaların çok tartışmalı olduğunu söylemekte fayda vardır.

Bu çalışmaya göre 10000 kadında 30 meme kanseri ortaya çıkacağı yerde, ilaç alan kadınlar da 10000 kadının 36 sında meme kanseri ortaya çıkıyor ve bu ortaya çıkan meme kanserleri ilaca bağlı olarak ortaya çıkan meme kanserlerinin hepsi de yavaş ilerleyen ve erken dönemde teşhis edilen kanserler olduğu görülüyor ve bunların tedaviye cevapları da çok çok iyi. Ancak böyle bir bulgu olduğu için elimizde şu anda artık ihtiyacı olduğuna emin olduğumuz hastalara hormon replasman terapisi dediğimiz hormon yerine koyma tedavisi uyguluyoruz.

Menopozda hormon tedavisi neden yapılır?

Menopozda hormon tedavisi yapılmasının arkasında yatan düşünce, menopozun ortaya çıkardığı belirtilerin ortadan kaldırılması. Menopozdan sonra neler ortaya çıkıyor bunları biliyoruz. İşte yaşlanmayı özellikle ciltteki yaşlanma projesinde hızlanma, kalp hastalıkları riskinde artma, kemiklerde erime, birtakım vazomotor semptom dediğimiz ateş basması tarzındaki semptomlar yine aynı şekilde vajinadaki incelme, hormon desteğinin ortadan kalkmasına bağlı olarak vajinada incelme ve ilişkide problem yaşama gibi birtakım problemleri engellemek için hormon terapisi.

Bu hormonları ve vücudun sağlıklı, artık vücudun salgıladığı hormonları dışarıdan vermek gibi bir fikir ortaya çıkmıştı. Şu an biliyoruz ki menopozun ortaya çıkardığı bu problemlerin bir kısmı, hormon tedavisi ile engellemek mümkün. Ancak bazılarının üzerinde hiçbir etkisi yok. Örneğin kalp hastalıkları üzerinde olumlu bir yansıma yapmıyor bu tedaviler. Ancak bunun yanında ateş basmalarını ortadan kaldırabiliyor. Aynı şekilde kemik erimesi üzerinde olumlu etkileri var. Yine de vajinal dokunun incelmesi üzerinde tabi ki olumlu etkileri olabiliyor ancak bu vajinal kuruluk dediğimiz durumu ortadan kaldırmak için sistematik tedavi yani ağızdan verilen hormon tedavisi değil, daha çok lokal olarak verilen tedaviler yeterli olabilir. Dolayısıyla bunun için bu tedaviye gerek yoktur.