10.02.2025 - Bilgi Vitrini & Sanal Ansiklopedi
Bilgi Vitrini

Devalüasyon Nedir? Devalüasyon Nedir Kısaca

Devalüasyon Nedir? Devalüasyon Nedir Kısaca

İçindekiler

Ekonomi alanında dünya ve ülke genelinde gerçekleşen temel olgular, borsayı ve alım gücünü etkilediğinden devalüasyon kavramı işe koyulabilmektedir. Daha önce devalüasyon belirtileri ve amacı konusunda bilgisi olmayan kişiler bu kavrama dair araştırmalar yapar. Temelde ekonomide alım gücü ile satış gücünden ortaya çıkan dengesizliği yok etmek bulunur.

Devalüasyon Ne Demek?

Ülkeler ürettiği madde ya da hizmetleri ihracat ederken bir yandan da ülke dışından ithalat işlemlerini sergiler. Genellikle, gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerde bu iki durum arasında dengesizlikten dolayı ticari açık denilen dış ticaret açığı oluşur. Dış ticaret açığı neticesinde ülkenin dışarıya bağımlılığı ve aynı zamanda dış borcu giderek artar.

Mevcut dış ticaret açığını düşürmenin temel yollarından birisi, ülkenin para biriminin değerini düşürerek dışarıdan alınacak maddelere sınır getirmek bulunur. Ne kadar az ithalat yapılırsa mevcut açığın büyümesi o denli hedeflenir. Ülkenin para biriminin karşı ülke ya da ülkelerin birim parasına göre değerinin düşürülmesine devalüasyon denir.

Devalüasyon Neden Yapılır? Devalüasyon Amacı Nedir?

Devalüasyonun ülke hükümeti ya da başkanı tarafından duyurulması ile birlikte para birimin değeri belirlenen miktarda düşer. Azalan değer kaybı ile birlikte yurt dışından alınan malzemelerin oranı da aynı doğrultuda düşecektir. Karşılaşılan bu durum ile birlikte, talep oluşturan kişi ya da firmalar ülke içerisindeki ürünlere yönelmek zorunda kalır. Böylece ülke içi pazar hareketlilik kazanarak uluslararası alanda borcun kontrol altına alınması devalüasyon amacı olarak beklenir.

Devalüasyon Belirtileri Nelerdir?

Borsa ve temel olarak ekonomik alanda gerçekleştirilen devalüasyon sonucunda belirtiler meydana gelebilir. Bu belirtiler genel olarak ülkenin kullandığı para biriminin diğer para birimleri karşısında ciddi bir değer kaybetmesi ile gerçekleşir. Ancak burada dikkatli olmak gerekiyor çünkü para biriminin farklı sebeplerden dolayı düşmesi de mevcuttur. Hükümet tarafından açıklanan devalüe durumları genellikle bu tarz belirtilere sebep olur.

1-  Devalüasyon Borsa Etkileri

Paranın yani alım gücünün devalüe edilmesi ile birlikte birimin borsa üzerinde likitler karşısında dalgalandığı görülür. Örneğin, Türk Lirası devalüe edildiği takdirde Dolar ile kıyaslandığında ciddi bir alım gücünde düşme görülebilmektedir.

2-  Devalüasyon Altını Nasıl Etkiler?

Birim paranın değerlerinde oluşturulan hareketlilik, altın ve diğer alım imkanlarında iki ihtimal doğurmaktadır. Geçmişte ve yakın geçmişte Çin’in gerçekleştirdiği devalüe durumları incelendiğinde bu ihtimaller göz önüne serilmiştir. Bir kısım yatırımcı sağlanan değerin düşmesi ile altının güvensiz bulunarak farklı yatırım araçlarını tercih etmeden nakitte durduğu görülüyor. Oluşan bu satış açığında ise ikinci kısımda bireylerin altın fiyatlarının satış baskısı ile düşmesi ile alışa yönlendiği görülüyor.

Devalüasyon Nedir? Devalüasyon Nedir Kısaca

Devalüasyon Açığı Nedir?

Devalüasyon açığı, ülkenin iç ve dış ekonomi durumuna kıyasla ortaya çıkan açık durumunu ifadeeder. Aslında hükümetin oluşan dış açık karşısında dengesiz bir durum oluştuğunu kabul ederek sabit borsaya etki eder. Oluşan açıklar devalüasyon açığı olmakla birlikte para biriminin değerinin diğer para birimlerine kıyasla değer kaybettirilmesi ile devalüe gerçekleştirilir.

Devalüasyon Ne Zaman Oldu?

Türkiye genelinde devalüe işlemleri farklı zaman dilimlerinde birkaç kere gerçekleşmiştir. Ancak temelde bilinmesi gereken kimi zaman hükümet tarafından devalüe sağlandığı belirtilmese de alttan borsaya etki edildiği görülebiliyor. Bu yüzden Türkiye’de açıklamanın dışında ekonomik değişimler gösterilebilir.

  • Dünya Savaşı Dönemi (1946): Ekonominin en çok olumsuz etkilendiği dönemlerin başındaşüphesiz dünya savaşları gelmektedir. 1946 yılında Türkiye doğrudan savaşa girmese de genelde oluşan ödeme zorlukları neticesinde bir Türk devleti ilk defa para birimini devalüe ettiğini duyurdu.
  • 1994 Krizi: Süregelen dış borçların ödeme zorluğunun artması ile ciddi krizler oluşmaktadır.Hükümette Turgut Özal’ın vefatı ile yerine gelen Tansu Çiller ekonomik olarak kötü bir tablo ile karşılaştı. Alım gücünün düşürülmesi ile dış borcun kontrol altına alınması hedeflendi ve Türk Lirası bir kere daha ciddi bir değer kaybetti.
  • 2001 Krizi: Türkiye yakın zaman diliminde 1990lı yıllarda ciddi bir ekonomik sıkıntının içinegirdi. 90lı yıllarda oluşmuş IMF borçlarının ödenmemesi ve bunun yanı sıra ciddi doğa olayları (1999 Depremi vs.) ile birlikte hem üretim durdu hem nakit ihtiyacı arttı. Oluşan ciddi zorluklar karşısında dönemin hükümeti devalüe gerçekleştirdi.

Sonuç

Sonuç olarak devalüasyon yerel ve ulusal bazlı olmak üzere çeşitli ekonomik gerekçelerden ötürü ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla devalüasyon bir değil birden fazla parametre ile ele alınması gereken küresel bir konu olduğu ifade edilebilir. Devalüasyon ile ilgili detaylı bir uzman görüşü edinmek ve yatırımlar hakkında bilgi almak için Alnus Yatırım web sitesinde yer alan “Devalüasyon Nedir?” başlıklı makalesini inceleyebilirsiniz.

Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
BU KONUYU SOSYAL MEDYA HESAPLARINDA PAYLAŞ
ZİYARETÇİ YORUMLARI

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu aşağıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.

BİR YORUM YAZ