Anadol Türkiye’nin İlk Seri Üretilen Yerli Otomobili

Anadol Türkiye’nin İlk Seri Üretilen Yerli Otomobili. 1960 senesinde Türkiye’de sadece yabancı otomobiller bulunmaktaydı. Bu nedenle yedek parça ve araç konusunda yabancı ülkelere büyük miktarda döviz akışı bulunmaktaydı.

1960 yılında ihtilalden hemen sonra milli bir otomobil yapılması için o yılın Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in de desteği ile Adapazarı Vagon Fabrikası’nda çeşitli parçaların toplanmasıyla ilk milli otomobil olan “Devrim” ismi verilen otomobil meydana çıktı. Bu otomobilin tüm parçaları değişik araçlardan alınarak meydana getirildi.

Anadol’un Tarihçesi

Büyük iş adamı ve sanayici olan Vehbi Koç’un yerli bir otomobil üretme hevesi vardı. Otomobillere büyük ilgi duyan Vehbi Koç, 1928 yılında Ankara’da Ford otomobil markasının bayiliğini aldı. Daha sonra Fiat marka traktörlerin Türkiye’de üretilmesi için işbirliğine girdi. 1959 yıllarında Otosan Fabrikasını kurarak burada Ford markasının kamyonlarını üretti. Otosan fabrikasında yerli otomobil üretmek isteyen Koç, Ford’la görüşmeye gitti. Firma yetkilileri küçük rakamlarla otomobil üretimi yapamayacağını dile getirince değişik çözümler arandı.

1963 yılında Otosan’ın Ankara’daki dağıtım şirketine malzeme alımı için bir “Pikap” Koç’un dikkatini çekti ve aracı incelemeye başladılar. Aracın sahibi, karoserde “fiberglas” isimli bir malzeme kullanıldığını söyledi ve bu malzeme Koç’un ilgisini çekti. Aracın üreticisi İsrail’li bir firmaydı Koç bunu öğrenince İsrail’e giderek bu malzemeyi incelemeye aldı ve bu malzemenin kalitesiz olduğunu düşündü.

Daha sonra israil’in bu uygulamayı İngiltere’de bulunan başka bir otomobil firması Reliant’tan aldığı öğrenildi bunu öğrendikten sonra Otosan Otomobil Grubu Başkanı Bernar Nahum, İtalya’ya giderek firma yetkilileri ile görüştü.

Edinilen bilgiler doğrultusunda Koç Grubu İngiltere’li firma ile işbirliğine sıcak bakmaktaydı. Bu projenin Türkiye’de Başbakanlığa onaylatılması gerekmekteydi fakat başbakanlık Makine Kimya Endüstrisi’nin onayını istedi. Bu projeyi gören MKE yetkilileri otomobilin farlı bir şekilde üretileceğini görünce onay vermedi.

Bunun üzerine Vehbi Koç İngiltere’deki Reliant’a giderek bir prototip istediğini belirtti. Aracın diğer parçaları ise Ford’dan alınacaktı. Aracın dizaynı o yıllarda bu konuda uzman olan David Ogle’n firması olan Ogle Desing’e verildi. Ogle Desing sadece araba değil birçok alanda tasarım yapıyordu. Bu firmanın ekip şefi olan Tom Karen  Anadol’u dizayn etti.

İngiltere’li firmanın FW 5 ismini verdiği prototip, tam anlamıyla hazır olmadan yola çıkarıldı ve İstanbul’a 3 günde getirildi. Koç firması otomobili 22 Aralık 1965 günü incelemek üzere Sanayi Bakanlığı’na sundu. Bakanlık yetkilileri aracı inceleyerek üretimini on ayda ve fiyatının 30 bin lirayı geçmeyecek şekilde olursa izin vereceklerini belirttiler.

Anadol’un Banttan İnişi

10 Ocak 1966’da çalışmalara başlayan Otosan, bu araç için isim arayışına girdi ve bir anket düzenledi. Ankete gelen binlerce mektup içinde iki binden fazla isim önerilmişti. Bu isimler içinde Veko, Anadolu, Anadol, Otosan gibi isim teklifleri gelmişti. Yapılan toplantılar sonucunda aracın isminin “Anadol” olması kararlaştırıldı.

Söz verildiği gibi 10 ay gibi bir sürede bitirilen Anadol 19 Aralık 1966’da banttan indirildi. Satış fiyatı 26 bin 800 lira olarak belirlendi. İlk üretilen Anadol, iki kapılı, 1.2 litrelik Ford motoruyla oluşmaktaydı. İlk sene 1750 adet üretildi ve sonraki senelerde bu rakam 8000’lere ulaştı. Üretimine hızla devam edilen Anadol 1971 yılında dört kapılı modeliyle sahneye çıktı ve 1975 yılında iki kapılının üretimini durdurdular. Motoru 1.3 litreye çıkarıldı.

Daha sonraki yıllarda değişik modeller tasarlayan Otosan 1973 yılında STC 16 ve SV 1600 4 kapılı binek otomobillerini üretti. 1975’te, Böcek diye adlandırılan aracı üretti. Anadol STC 16 tasarım olarak ideal bir otomobildi. Bu otomobilin aşırı lüks olduğu düşünülerek bu otomobilin satışı durdu.

Anadol’un SV 1600 modeli olan aracı sedana çevirerek 16 SL 981 serili bir otomobil tasarladılar ve üretime geçirdiler bu otomobilde beklentileri karşılamadı ve başarısız oldu. Bu dönemde aracın kaportasında sorunlar oluştuğu için fazla rağbet görmedi.

Anadol, Dünya klasik otomobiller tarihine adını yazdıran bir otomobil oldu.1984 yılında bantlara veda eden Anadol 18 yılda 62,543 adet üretilerek Türkiye’nin Seri Üretilen ilk Yerli Otomobili unvanını aldı.

Anadol Modelleri ve Üretim Yılları