Ülkeler Neden Para Basarak Zengin Olmuyor?

Ülkeler Neden Para Basarak Zengin Olmuyor? Merkez Bankası neden istediği kadar para basamaz sorusu, pek çok insanın aklını meşgul eden sorulardan bir tanesi olarak bilinmektedir. Bilindiği üzere para bir değer aracıdır ve mal ile hizmetlerin değerlerinin belirlenmesini olanaklı hale getirmektedir. Bir ülkede yaşayan insanların refahlarını belirleme noktasında önemli bir rolü bulunan paranın birey bazında yetersiz olması, pek çok ekonomik sorunun beraberinde gelmesine neden olmaktadır.

Bireylerin yaşadıkları ekonomik sorunlar, insanların akıllarına çeşitli soruların gelmesine neden olmakla birlikte bu sorulardan ön plana çıkanı ülkeler neden para basarak zengin olmuyor şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Bu soru, ülkenin refah seviyesinin artması noktasında oldukça dikkate değer bir sorudur. Soruyu cevaplamadan önce paranın işlevinden bahsetmek gerekir.

Paranın İşlevi Nedir?

Paranın işlevi bir değer aracı olmasında yatmakta olup para karşılığında çeşitli mal ya da hizmetler satın alınabilmektedir. Likyalılar tarafından bulunan bu değişim aracı, insanların değiş-tokuş noktasında herhangi bir zorluk yaşamamasını amaçlanarak oluşturulmuştur. Bilindiği üzere Likyalılardan önce insanlar mallarını değiş-tokuş ederek mal ya da hizmet satın alıyordu. Fakat bu durum bir süre sonra çeşitli alanlarda zorluk yaşanmasına neden oldu.

Örneğin bir tarlada bir gün boyunca çalışmanın karşılığı 2 çuval buğday olarak belirlendi ise 2 çuval buğdayın başka bir mal karşısında değerinin ne olacağı insanların sıkıntı yaşamasına neden olmuştur. Mal üzerinden değiş-tokuş yapılması, insanların zaman kaybı ve sorun yaşamasına neden olduğu için mal ya da hizmet karşılığı olarak belirli bir değerin ortaya çıkması, insanların özellikle ticari ilişkilerde kolaylık yaşamasını sağlamıştır. Paranın işlevi açıklandığına göre Merkez Bankası neden istediği kadar para basamaz sorusunu cevaplamak gerekmektedir.

Ülkeler Neden İstediği Kadar Para Basamıyor?

Para basma işlemi olarak bilinen emisyon için basılan para kadar bir karşılığın bulunması gerekmektedir. Piyasada bulunan her paranın -biri hariç olmak üzere- bir karşılığı bulunmaktadır. Paranın basımında ön plana çıkan karşılık nedir peki? Bir ülkede bulunan paranın karşılığı hazinede bulunan altın rezervine eş değerdir. Yani para basmanın altın karşılığı bulunmakta olup bu karşılık para basma noktasında çok önemlidir. Bu bağlamda bir ülkenin karşılığını dikkate almadan para basması, o ülkede enflasyon olarak adlandırılan bir durumun oluşmasına neden olmaktadır.

Ülkelerin istedikleri kadar para basması, piyasada para bolluğuna neden olmakta, bu ise paranın değerini kaybetmesine sebebiyet vermektedir. Paranın değer kaybetmesinden dolayı bir ürün için önceden ödenmesi gereken paradan daha fazla para verilmesi gerekmektedir. Bu durum ise enflasyona neden olur.

Konu ile ilgili bir örnek vermek gerekirse piyasada x kadar TL olduğunu düşünelim. Bunun yanı sıra y kadar da dolar olsun. Piyasaya x kadar daha TL eklendiğinde ve piyasada bulunan dolarlar toplatıldığında piyasadaki TL miktarı iki katına çıkmış olacak fakat değeri de 2 kat azalacaktır. Bir kişi 4000 TL maaş aldığında ve paranın değeri düştüğünde kişinin yurt dışı kaynaklı ürünleri alması zorlaşacaktır. Çünkü ürünlerin fiyatları artacak ve kişinin elindeki paranın değeri düştüğü için ürünleri alma konusunda zorluk yaşayacaktır. Bu durumda her şeye zam gelecek ve enflasyon oldukça fazla artacaktır. Ülkeler neden para basarak zengin olmuyor sorusu bağlamında 1920’lerin Almanya’sından örnek vermek olanaklıdır.

Bu dönemde borçlarını karşılayabilmek adına Almanya sürekli para basmış ve fiyat artışlarına paralel bir şekilde seyretmesi gereken banknotlar basılamamaya başlanmıştır. Bu durum paranın değerini düşürmüş ve insanlar bir ekmek alabilmek adına bir kasa para vermek zorunda kalmıştır. Bu hususların tamamı düşünüldüğünde Merkez Bankası neden istediği kadar para basamaz sorusu cevaplanmış olacaktır.